Oscar 2020 – Như đồng lúa gặt xong…
Sau những hân hoan chờ đợi mỗi năm đến mùa đến hẹn, giải Oscar rồi cũng chính thức hoàn tất vụ gặt hái những giải thưởng bội thu với giới làm phim ở Hollywood và thế giới, sau khi cánh cửa khán phòng nhà hát Dolby tại thành phố Los Angeles (Mỹ) khép lại, “xin chờ những rạng đông” mùa mới.
Thế còn với khán giả đại chúng hoặc kể cả với các tín đồ điện ảnh đích thực, liệu rằng có phải lâm cảnh “như đồng lúa gặt xong…” từ nhiều nỗi niềm vui buồn phức cảm thường thấy ở mỗi mùa giải Oscar?
Đôi tay nhân gian chưa từng độ lượng…?
Không có gì phải nghi ngờ khi nói rằng với vụ mùa Oscar 2020 này thì điện ảnh châu Á thực sự bội thu, so với các châu lục khác. Cho dẫu khán giả toàn cầu chỉ gần như tập trung vào thành tựu duy nhất của bộ phim Hàn quốc Parasite (tên phim phát hành tại Việt Nam Ký sinh trùng, đạo diễn Bong Joon Ho, thời lượng 132 phút), mấy ai để ý mùa tranh giải Oscar này điện ảnh châu Á cũng đã góp mặt khoảng 20 phim là ứng cử viên trong tổng số 93 đại diện từ 93 quốc gia dự tranh, trước khi tiến vào vòng đề cử rút gọn với 9 phim, và 5 phim ở vòng đề cử chính thức. Bộ phim Parasite đã giành được 4 giải Oscar ở các hạng mục quan trọng (Phim hay nhất; Phim quốc tế hay nhất; Đạo diễn xuất sắc; Kịch bản gốc xuất sắc), trong tổng số 6 đề cử. Chỉ có 11 phim không nói tiếng Anh khác (chẳng hạn như Life is Beautiful năm 1997; Crouching Tiger, Hidden Dragon/ Ngọa hổ tàng long năm 2000; Babel năm 2006; Amour năm 2012; Roma năm 2018…), trước đây, đã từng được đề cử cho giải Oscar Phim hay nhất, nhưng chưa có phim nào thắng giải. Chiến thắng lịch sử này của Parasite đã viết lại lịch sử 92 mùa giải Oscar, đồng thời mở ra chương mới trong lịch sử 101 năm của điện ảnh Hàn quốc nói riêng và châu Á nói chung. Trước đó nữa, Parasite như một chiến đấu cơ đại diện châu Á “oanh tạc” khắp các Liên hoan phim quốc tế lớn nhỏ, chiến thắng 198 giải và nhận được 183 đề cử khác. Trang phim IMDb nổi tiếng thế giới đã bình chọn Parasite vào Top 25 phim hay nhất mọi thời đại.
Parasite cũng đã bán bản quyền phát hành cho khoảng 190 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có Việt Nam. Với kinh phí sản xuất ước lượng vào khoảng 11 triệu USD, phim có doanh thu phòng vé toàn cầu hơn 175 triệu USD (tại Việt Nam, trong đợt phát hành lần đầu, doanh thu phòng vé khoảng gần 70 tỷ VNĐ. Sau giải Oscar, phim này đã được tái phát hành trên toàn quốc).
Có thể thấy rõ, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS) với 7.000 thành viên đã góp phần tạo nên bước đột phá ngoạn mục trên hành trình chinh phục khắp thế giới của điện ảnh Hàn quốc (Lễ trao giải Oscar 2020 đã được phát sóng trực tiếp trên kênh ABC tại hơn 225 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới), đồng thời lần nữa giúp nhận diện điện ảnh châu Á một cách sắc nét và cực kỳ ấn tượng, thông qua chiến thắng đầy tính kỳ tích của Parasite tại giải Oscar 2020 này.
Hẳn nhiên, trong khi công chúng khán giả ở châu Á đồng loạt vui niềm tự hào chung với điện ảnh Hàn quốc, biết đâu được tại nhiều nơi nào đó của vùng trời châu Âu cùng Bắc Mỹ, fans của gã ác nhân dưới nhân dạng chú hề tai quái Joker trong bộ phim cùng tên của đạo diễn Todd Phillips lại đang thổn thức tiếc nuối, bởi bộ phim Joker đã từng dẫn đầu mùa giải Oscar 2020 này với tổng cộng 11 đề cử nhưng lại gần như phải rũ áo ra về, khi chỉ giành được 2 giải. Tất nhiên, giải Nam chính xuất sắc dành cho diễn viên tài danh Joaquin Phoenix với Joker là một tưởng thưởng xứng đáng và thỏa lòng người hâm mộ nơi nơi, bất kể châu lục. Trước đó, Joker đã chiến thắng giải Sư Tử Vàng tại Liên hoan phim Venice 2019, cho dù gây tranh cãi dữ dội trong giới phê bình phim quốc tế về nhân vật thiện ác bất phân minh này. Xét về phương diện bước ngoặt ít nhiều, Joker là nhân vật kỳ quái trong vị thế chính diện (vai chính) mà lại rất phản diện trong điện ảnh thế giới, đồng thời cũng chính là dạng người thuộc loại khó thể chấp nhận theo khuôn mẫu qui chuẩn cộng đồng và nhân loại xưa nay- khi bước ra từ thế giới truyện tranh. Để hóa thân vào vai diễn phức cảm kinh hồn này, Joaquin Phoenix đã buộc phải tự “hành xác” bằng cách giảm 24 kg trọng lượng cơ thể, thông qua việc cắt khẩu phần ăn khắc nghiệt với chính mình là chỉ ăn một quả táo một ngày! Chiến thắng với riêng vai diễn có một không hai này của Joaquin Phoenix có vẻ là hoàn toàn không đủ cho sự kỳ vọng về 11 đề cử Oscar của bộ phim Joker, nhưng biết sao bây giờ, nếu trời không công bằng thì người hâm mộ cũng chỉ có nước tự trách “đôi tay nhân gian chưa từng độ lượng” vậy, nhất là trong cuộc chơi nghiệt ngã có truyền thống như giải Oscar.
Những mùa hoa đừng vội bỏ lại!
Và nếu bình tâm lại, bên cạnh những hào quang chói mắt của các giải thưởng vinh danh phim này diễn viên nọ, có lẽ khán giả toàn cầu vẫn dễ dàng bắt gặp đâu đó rất nhiều “bông lúa” khác trên cánh đồng Oscar 2020 vừa gặt, với hương thơm cùng phong vị chẳng hề kém cạnh, bất kể đã được người đời nhìn ngó với ánh mắt chiêm ngưỡng hoặc phũ phàng thờ ơ kiểu gì ra sao ở mùa Oscar này.
Chẳng hạn, nếu ai đó đã từng yêu thích dòng phim chiến tranh thì bộ phim 1917 (thời lượng 119 phút) của đạo diễn Sam Mendes (từng đoạt giải Đạo diễn xuất sắc mùa Oscar 2000 với American Beauty) người Anh, là một lựa chọn xứng đáng. Nếu tạm bỏ qua 10 đề cử Oscar của phim này, thậm chí chỉ cần thấy thỏa mãn với riêng giải Quay phim xuất sắc (trong tổng số 3 giải Oscar dành cho phim), người xem sẽ thấy mình bị cuốn trôi hồi nào không hay biết vào không gian thực một cách trần trụi khốc liệt của bom đạn khói lửa chiến trường thời Đệ nhất thế chiến, vào năm 1917. Cách kể chuyện theo kiểu thời gian thực (real time) với diễn biến câu chuyện và nhân vật trong bối cảnh chiến tranh, gần như là dạng phim “một cú máy” (one shot) xuyên suốt phim. Điều này không khỏi làm cho các tín đồ “one shot” phải hồi nhớ về các phim tương tự, như bộ phim Russian Ark của điện ảnh Nga (có thời lượng 99 phút, ra mắt năm 2002); hoặc với phim Victoria của điện ảnh Đức (có thời lượng 140 phút, ra mắt năm 2015).
Với khán giả mộ điệu của dòng phim sử thi băng đảng (gangster epic), còn gì tuyệt vời hơn khi được thưởng thức một cuộc tái xuất giang hồ của những siêu sao một thời vang bóng với dòng phim này, như Robert De Niro, Al Pacino, Joe Pesci khi cùng tham gia diễn xuất trong bộ phim The Irishman (thời lượng 209 phút, nhận 10 đề cử Oscar 2020) của đạo diễn “già gân” Martin Scorsese, 77 tuổi.
Đương nhiên, Oscar mùa này cũng không thiếu dòng phim dành cho chị em, với tình thương mến thương cực kỳ vi tế của giới nữ, như với bộ phim Little Women (tựa phim phát hành tiếng Việt: Những người phụ nữ bé nhỏ, thời lượng 135 phút), từ đạo diễn của Lady Bird – nữ đạo diễn và biên kịch Greta Gerwig, sinh năm 1983. Tính đến nay, trong sự nghiệp làm phim của mình, cô đã có tổng cộng 3 đề cử Oscar. Phim Little Women đã chiến thắng giải Oscar Thiết kế Phục trang xuất sắc (trong tổng số 6 đề cử Oscar 2020).
Cũng vậy, nếu chị em quan tâm đến giải Oscar Hóa trang và làm tóc xuất sắc, bộ phim Bombshell (thời lượng 109 phút, nam đạo diễn Jay Roach người New Mexico, Mỹ) sẽ là một chọn lựa không hối tiếc. Hơn thế nữa, dàn sao nữ của phim này rất xứng tầm, từ Nicole Kidman gốc Úc (4 lần “chạm ngõ” Oscar, với 1 lần chiến thắng); Charlize Theron gốc Nam Phi (3 lần được đề cử Oscar, với 1 lần được vinh danh); Margot Robbie gốc Úc (2 lần được đề cử Oscar)… Bombshell do Charlize Theron làm nhà sản xuất, đã nhận được tổng cộng 3 đề cử Oscar 2020.
Trong thể tài tưởng chừng khô khan là dòng phim Tài liệu, thú vị nhất là giải Oscar Phim Tài liệu xuất sắc mùa giải 2020 này lại là một sản phẩm phim của công ty Higher Ground Productions sản xuất, vốn dĩ do vợ chồng cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama thành lập và sở hữu, đó là bộ phim American Factory (Công xưởng Mỹ), thời lượng 110 phút, với câu chuyện về một nhà máy Trung quốc ở Mỹ, nhấn mạnh tầm quan trọng của Công đoàn. Hồi mùa giải Oscar năm 2007, bộ phim tài liệu An Inconvenient Truth (Sự thật mất lòng) có sự tham gia diễn xuất của Phó Tổng thống Al Gore (thời Tổng thống Bill Clinton) cũng đã đoạt giải Oscar, với chủ đề về tình trạng nóng ấm toàn cầu – khủng hoảng khí hậu. Những chiến thắng này tại giải Oscar cho thấy, giới chính trị cấp cao của nước Mỹ rất quan tâm và có tình yêu cực kỳ mãnh liệt với nghệ thuật thứ bảy…
Châu Quang Phước
Theo ấn phẩm 24h Sống Xanh
