Góc chia sẻ: Ruộng lúa lên bờ

Có những cánh đồng chỉ còn là quá khứ, có những bước chân tập tễnh trên đồng mãi mãi chỉ còn là hồi ức, khi ruộng lúa hóa bờ dừa…

Mấy hôm nay mẹ tôi băn khoăn mãi chuyện có nên lên bờ trồng dừa mấy công ruộng nhà hay không, khi những đám ruộng xung quanh đã thổi cát lên bờ gần hết. Ruộng nhà tôi ở tận miệt bưng điền, cách nhà khá xa. Sức khỏe mẹ tôi không tốt nên không làm ruộng nữa, mẹ cho chú Tám mướn lại, nhưng năm nay chú trả ruộng không mướn nữa. Vụ lúa năm nay người ta đua nhau lên bờ trồng dừa, không trồng lúa nữa, bởi xâm nhập mặn lại về, có trồng lúa cũng không thu hoạch được.

Năm ngoái vì hạn mặn nghiêm trọng, quê tôi lẽ ra một năm ba vụ lúa nhưng chỉ thu hoạch được một vụ Đông Xuân, hai vụ Hè Thu và Lấp Vụ mất trắng. Mẹ tôi thấy vậy nên cũng chỉ lấy hơn một triệu của chú Tám tiền cho mướn ruộng một vụ, cũng coi như san sẻ qua lại. Người nông dân bị thất thu nặng nề, người mướn đất mất mùa, người cho mướn đất cũng chẳng vui. Nghề nông đã khổ lại càng thêm khó. Nên năm nay người ta kháo nhau, không trồng lúa nữa, lên bờ trồng dừa, cho dù nước có mặn thì khả năng chịu mặn của dừa cũng tốt hơn, cây dừa dễ chịu, dễ chăm hơn cây lúa. Mẹ tôi bảo dưới bưng người ta lên bờ gần hết rồi, chỉ còn lác đác một vài miếng ruộng, chắc không lâu nữa cũng lên bờ hết thôi, mẹ tôi cũng tính như vậy. Nếu không lên bờ thì cũng không còn trồng lúa được, vì các cánh đồng liền kề sẽ nương nhau từ đường nước ra vô ruộng, đường máy cày, máy tuốt đến đường đem lúa ra đường cái. Làm ruộng thì cùng làm, lên bờ thì cùng lên!

Hồi nhỏ, số lần theo cha mẹ đi ruộng chơi không nhiều nhưng tôi vẫn nhớ khoảng trời mênh mông xanh xanh, vàng vàng ấy. Có lần thì theo cha đi rải phân đợt lúa trổ đòng đòng, có lần thì theo mẹ đi cắt lúa mùa lúa chín, cũng có lần theo cha chú đi đào bắt chuột đồng trên ruộng trơ cuống rạ. Tôi nhớ mùi lúa đòng đòng thơm hương sữa, nhớ đồng lúa vàng ngạt ngào mùi nắng pha lẫn thơm rơm, nhớ cả mùi thân lúa vừa mới gặt ngai ngái mát lành, từa tựa mùi cỏ non mới cắt vào sáng sớm. Khoảng trời tươi đẹp ấy sắp bị thay thế bằng những bờ dừa thân con chói chang nắng. Những bờ mẫu thấp cao nhô nhấp sẽ được thay bằng bờ cát bằng phẳng nhưng chẳng được bàn chân trần yêu thích. Hương lúa sẽ chỉ còn là quá vãng.

Tôi biết để đưa ra quyết định thay đổi mảnh ruộng bao đời gắn liền với cây lúa nước thành bờ cao chắc người nông dân cũng buồn lòng ruột thắt lắm, nhưng tôi vẫn bùi ngùi khi bất giác nhớ đến bài thơ Sông lấp của nhà thơ Tú Xương:

“Sông kia rày đã nên đồng,
Chỗ làm nhà cửa, chỗ trồng ngô khoai.
Vẳng nghe tiếng ếch bên tai,
Giật mình còn tưởng tiếng ai gọi đò.”

Vẫn biết vạn vật đổi thay, nhưng có những đổi thay luôn khiến người ta đau đáu…

Miệt Thứ