Cá mập trắng cũng mệt mỏi vì khủng hoảng khí hậu
Hiện tượng nóng lên của các đại dương khiến loài cá mập trắng phải “chuyển nhà” để tồn tại, gây nhiều hệ lụy cho các loài khác.
Cuộc khảo sát gần đây cho thấy những con cá mập trắng đang di chuyển đến vùng biển mới. Hiện tượng nóng lên toàn cầu đang đẩy cá mập trắng cũng như một số loài động vật biển tiến về phía các cực và thay đổi hệ sinh thái của các đại dương, gây ra những hậu quả khó lường.
Nếu muốn tồn tại thì phải thích nghi
Trong lúc nhiệt độ ở các đại dương được ghi nhận đạt mức kỷ lục trong năm 2020, giới khoa học nhận thấy một đàn cá mập trắng di chuyển 600 km về phía Bắc, ngoài khơi bờ biển California, Mỹ, về vùng biển mà trước đây được cho là quá lạnh. Sự thay đổi này khiến số lượng rái cá biển bị cá mập trắng giết gia tăng đáng kể.
Cá mập là loài săn mồi hàng đầu ở đại dương, vì vậy sự thay đổi của nó đang làm đảo lộn các hệ sinh thái với các quần thể cá như cá hồi cũng giảm theo. Người ta lo ngại về khả năng xảy ra các cuộc chạm trán mới giữa cá mập và con người, mặc dù tỷ lệ cá mập tấn công người đã giảm mạnh trong những thập kỷ gần đây.
Cá mập trắng không chỉ là một loài cá, chúng là động vật săn mồi tối thượng và mọi con mắt đều đổ dồn vào hành vi của chúng trong đại dương. Sự thay đổi hành vi của loài cá mập trắng là chỉ dấu cho thấy động vật nếu muốn tồn tại thì phải thích nghi với một hiện tượng toàn cầu.
Theo giới khoa học, cá mập không phải là vấn đề chính, biến đổi khí hậu mới là vấn đề đáng quan ngại. Những con cá mập đang nói với chúng ta rằng đại dương đang thay đổi theo hướng tồi tệ và đã đến lúc con người phải làm điều gì đó để cứu vãn môi trường sống.
Giáo sư Malin Pinsky, Đại học Rutgers, Hoa Kỳ, cho biết: “Đây là một ví dụ thu hút sự chú ý về sự di chuyển hàng loạt của sinh vật biển đang diễn ra ngoài khơi, liên quan đến mọi thứ từ rừng ngập mặn đến môi trường sống của loài cá tuyết. Biến đổi khí hậu đang xáo trộn các hệ sinh thái đại dương và đôi khi nó tạo ra những điều bất ngờ.”
Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Scientific Reports, phân tích vị trí của cá mập trắng và nhiệt độ của đại dương bằng cách sử dụng hàng triệu phép đo, từ thẻ gắn trên cá mập cho đến những cảnh báo do các nhà quan sát động vật hoang dã đưa ra.
Sự gia tăng mạnh mẽ của loài cá mập trắng ở vịnh Monterey được ghi nhận bắt đầu từ đợt sóng nhiệt hình thành tại vùng biển này từ năm 2014. Cá mập trắng vị thành niên là những con có chiều dài dưới 2,5 mét. Không giống như những con trưởng thành, những con non quá nhỏ để duy trì nhiệt độ cơ thể của chúng trong vùng nước lạnh của vịnh Monterey.
Hệ sinh thái đại dương đang bị hủy hoại
Đợt nắng nóng trên biển ở Bắc Thái Bình Dương kéo dài từ năm 2014 đến năm 2016. Hiện tượng này gây hại cho các loài động vật biển khác, bao gồm cả việc gây ra cái chết của một triệu con chim biển.
Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng giới hạn lạnh đối với những con cá mập non đã di chuyển về phía Bắc trung bình 600 km từ năm 2014 đến năm 2020. Đó là khoảng cách đáng kinh ngạc chỉ trong một vài năm.
Cá mập trắng con ăn cá trước khi chuyển sang hải cẩu và sư tử biển khi chúng trưởng thành. Những con cá mập trắng non được cho là sẽ giết chết rái cá khi chúng học cách săn bắt động vật có vú. Rái cá là loài bị đe dọa và rất quan trọng đối với bờ biển California khi chúng sống nhờ rừng tảo bẹ và đồng cỏ biển.
Các nhà khoa học phát hiện ra rằng khu vực đại dương ngoài khơi California có nhiệt độ thích hợp cho cá mập trắng con – 15oC đến 22oC – đã bị thu hẹp khoảng 5%. Hiện tại, do nhiệt độ ở biển tăng cao so với trước đây, những kẻ săn mồi và con mồi giờ bị dồn vào một nơi nhỏ hơn, nơi con mồi có ít nơi ẩn náu hơn. Vì vậy, người ta ghi nhận sự sụt giảm nhanh chóng của các loài cá bao gồm cá hồi.
Việc đàn cá mập trắng di chuyển chỗ ở làm trầm trọng thêm tình hình của các hệ sinh thái đại dương vốn đang bị hủy hoại do nạn đánh bắt quá mức, ô nhiễm và tiếng ồn.
Một phần đặc biệt ấm áp của Vịnh Monterey thu hút cả người dân và những con cá mập con. Điều này làm dấy lên mối lo ngại về an toàn cho người tắm biển. Ngay cả khi cá mập trắng chỉ là những con non được cho là chỉ khoái khẩu khi ăn cá.
Thiệu Kiệt
(theo The Guardian)
