Sống xanh: học cách im lặng

Trong hơn 10 năm nay, thật khó kiếm chỗ nào yên ả ở Sài Gòn. Ra đường thì tiếng còi xe ám ảnh. Ở nhà thì tiếng đục, tiếng khoan… sửa chữa nhà cứ lần lượt hết nhà này đến nhà kia, từ sáng sớm đến chập tối, chưa kể phải nghe bất đắc dĩ những bài hát lạc tông của “những ca sĩ” hàng xóm. Vào các siêu thị, trung tâm thương mại …thì nghe tiếng phát thanh quảng cáo om xòm bên tai.

Nhập từ “noise pollution in Viet Nam” (ô nhiễm tiếng ồn ở Việt Nam) trên Google bạn sẽ nhận được gần 5 triệu kết quả với hình ảnh chủ yếu là giao thông, tiếng loa phát thanh và loa karaoke – Ảnh: Internet

Giờ muốn đi mua sắm hay muốn đi ăn phải lựa nơi nào vắng người, bởi vào những nhà hàng  đông khách kéo đến thì thôi rồi…không hiểu đám đông người cùng quê hương đang nói tiếng gì vì những âm thanh ồn ã đập vào nhau rối hơn canh hẹ nữa!

Ai sống ở Sài Gòn cũng nếm trải mỗi ngày những cảnh đó rồi, nhưng thực sự là lực bất tòng tâm, bởi người Việt Nam chưa có thói quen sẵn sàng nhấc điện thoại gọi 113 – cảnh sát cơ động – đến tận nhà để phạt nhà hàng xóm đã làm ồn vào lúc nửa đêm về sáng, giống như dân Mỹ quen thuộc với 911.

1.Có những ngày cả nhà tôi phải trốn đi từ sáng sớm vì tiếng đập tường sửa chữa ở căn hộ tầng trên nghe như sấm rền bên tai không thể chịu nổi.  Dù có luật cấm sửa chữa kết cấu xây dựng của căn hộ chung cư nhưng hầu như hễ có người mới dọn đến là mạnh ai nấy đập, mạnh ai nấy khoan và đục. Cũng có khi tiếng ồn sửa chữa đó vang lên vào giữa trưa, nửa đêm hoặc ngày nghỉ cuối tuần khiến tôi phải chạy đi tìm chủ căn hộ để yêu cầu họ tạm gác việc sửa chữa vào lúc khác.

“Làm ơn im lặng” bởi âm nhạc không đúng gu hoặc lời ca không đồng điệu có thể gây phiền não cho người nghe – Ảnh: Internet

Tiếng hát karaoke từ nhà hàng xóm cũng là tiếng ồn phổ biến trong nhiều năm trở lại đây, đôi khi chẳng có dịp gì hoặc chỉ có một mình, họ cũng hát váng cả xóm. Khổ nhất là những tiếng hát lạc giọng, lạc cả tông cứ như tra tấn. Có lần đến nhà tôi chơi, một cô bạn kêu lên: Gần đây có ai đang tụng kinh hả chị? Nghe mà tức cười, vì đó là giọng oanh vàng của chị hàng xóm tầng trên, chị ấy hát như hết hơi nhưng dạo gần đây ngày nào cũng mở âm thanh hết công suất. Ở cạnh nhà bạn của tôi thì tối nào cũng có một thanh niên rửa xe mô tô trước cửa nhà và trong lúc rửa, anh ta luôn nổ máy ầm ỹ, khiến đứa nhỏ cháu bạn tôi  thường giật mình sợ hãi.

Giống như luật cấm đổ rác, luật cấm làm ồn tuy có nhưng chưa thấy ai bị xử phạt đã khiến xảy ra thảm cảnh người dân tự xử nhau, dẫn đến những cái chết lãng nhách của người gây ồn, hoặc tệ hơn là cái chết của nạn nhân hứng chịu tiếng ồn. Search Google “tiếng ồn là nguyên nhân dẫn đến án mạng” sẽ ra hơn 3 triệu kết quả, trong đó không thiếu những vụ án giết người hàng xóm chỉ vì không chịu nổi âm thanh của tiếng hát karaoke.

Làm ơn không bóp kèn khi bạn lái xe ra đường mỗi ngày có được không? – Ảnh: Internet

2. Một lần đi chơi được một người bạn chở bằng xe gắn máy, tôi thấy mỗi lần nghe tiếng còi xe phía sau là bạn tôi lại giật mình. Và trên đoạn đường ngắn có vài cây số, bạn tôi giật mình hơn chục lần, khiến tôi chợt nhớ đến những tai nạn thương tâm xảy ra trên đường chỉ vì nghe tiếng còi xe to mà lạc tay lái. Search Google từ “tai nạn giao thông vì tiếng còi xe” sẽ ra hơn 5 triệu kết quả với chi tiết những người đã bị chết hoặc trọng thương dọc đường vì tiếng còi xe khiến họ lạc tay lái, trong đó có những cái chết thương tâm của trẻ em và phụ nữ. Còn search “tiếng còi xe giết người” sẽ ra 692,000 kết quả, với những vụ án đâm chết người chỉ vì chịu không nổi tiếng còi xe.

Thỉnh thoảng xem những clip xe hơi nối đuôi kẹt xe hàng giờ đồng hồ ở Thái Lan, tôi đọc được những dòng bình luận thán phục: “Kẹt xe nhiều như thế mà họ không hề bóp còi, hay thật”. Khi nhận định như thế hẳn họ cũng là nạn nhân của tiếng còi xe. Còn ở Việt Nam thì sao? Càng kẹt xe thì càng điếc tai vì tiếng còi. Có khi chỉ là xe gắn máy mà họ gắn còi xe mô tô nghe càng khiếp hãi.

Điều nghịch lý là dù tiếng còi xe gây ra rất nhiều hậu quả tai hại nhưng lực lượng CSGT cho biết họ rất khó xử phạt vi phạm này vì chưa được trang bị máy đo tiếng ồn! Do vậy, trong nhiều trường hợp rất khó đưa ra được bằng chứng vi phạm. Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Dinh – cựu giám đốc bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương cho biết: “Khoảng 5% -7% dân số Việt Nam bị điếc vì tiếng còi xe”. Cường độ âm thanh an toàn là ở mức 30- 70 dB (chỉ số tiếng ồn), trong khi đó Hà Nội và TP HCM có tiềng ồn đường phố trên 80 dB, vượt quá mức an toàn.

Ô nhiễm tiếng ồn là nguyên nhân gây ra bệnh cao huyết áp, rối loạn giấc ngủ và những vấn đề cho tim mạch – Ảnh: Internet

Còn kết quả quan trắc môi trường của Chi cục Bảo vệ môi trường TP HCM xác định, mức độ ô nhiễm tiếng ồn của thành phố rất đáng lo ngại, với gần 90% giá trị quan trắc vượt tiêu chuẩn cho phép. Ngã tư An Sương là địa điểm ô nhiễm về tiếng ồn kinh khủng nhất, với 100% giá trị quan trắc vượt tiêu chuẩn cho phép. Bên cạnh đó là các ngã tư Hàng Xanh, Đinh Tiên Hoàng – Điện Biên Phủ, ngã sáu Gò Vấp, ngã tư Huỳnh Tấn Phát – Nguyễn Văn Linh và các trục đường chính vào giờ cao điểm. Ngay cả trong khung giờ từ 11 giờ khuya đến 6 giờ sáng, mức âm thanh đo được ở TP HCM vẫn nằm ngoài giới hạn cho phép.

3. Nếu chỉ than vãn thì bài này chả có giá trị gì vì nạn ô nhiễm tiếng ồn hầu như người dân đô thị nào cũng phải hứng chịu. Khi không thể trông cậy vào việc xử phạt của chính quyền thì đành phải tự dặn mình cách sống im lặng khi di chuyển trên đường và khi vào những nơi chốn công cộng, kể cả nhà hàng, quán cà phê. Nếu tự mình đi xe gắn máy, hầu như tôi không đụng đến cái kèn, còn khi gọi xe gắn máy hoặc xe hơi để di chuyển mà gặp người tài xế liên tục nhấn còi thì tôi sẽ yêu cầu họ cho tôi xuống xe, kể cả khi đang đi xe buýt.  Di chuyển một đoạn đường xa hơn 10km thì xe buýt là lựa chọn hợp lý nhưng bực một điều là gần như 100% tài xế xe buýt ở Sài Gòn thường nhấn còi xe liên tục khi đi vào trung tâm thành phố. Ngồi trên xe còn không chịu nổi huống hồ những người đi xe đạp, xe gắn máy ở chung quanh.

Ô nhiễm tiếng ồn là một trong 5 loại ô nhiễm môi trường mà con người đang gánh chịu. Bốn loại ô nhiễm khác là ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí, ô nhiễm phóng xạ, ô nhiễm đất – Ảnh: Internet

Tôi cũng không có thói quen hát karaoke và mong ai đó thích điều này thì làm ơn đi vào các quán karaoke nơi có phòng cách âm. Khi ở nước ngoài, tôi luôn ghi nhớ việc mình phải giữ im lặng trong đám đông nơi công cộng, nếu không sẽ bị mặc định là “Chinese people”. Có một điều đáng ngạc nhiên là trong các mall của tập đoàn bán lẻ Aeon ở Nhật Bản, tôi không nghe thấy bất kỳ âm thanh chói tai nào từ loa công cộng, bởi mọi thông báo dành cho khách hàng đều hiển thị lên bảng thông tin điện tử. Tại từng quầy hàng, nhân viên bị cấm không sử dụng loa và họ buộc phải rao hàng bằng giọng nói bình thường của mình. Thế mà lúc đến Aeon Mall hiện diện đầu tiên tại quận Tân Phú, tôi thật ngạc nhiên khi nghe tiếng loa ra rả vang lên đủ thứ loại thông báo. Dường như âm thanh hỗn độn của đám đông người Việt khi đến mall đã khiến họ buộc phải dùng loa hay “nhập gia phải tuỳ tục”?

Học cách im lặng ở chốn công cộng và tại nơi mình sống theo tôi cũng là một cách sống xanh.

Thanh Thuỷ

Khoản 3, điều 5 nghị định 46/2016/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt quy định: Phạt tiền từ 600.000 đồng – 800.000 đồng với người điều khiển xe có hành vi bấm còi, rú ga liên tục; bấm còi hơi, sử dụng đèn chiếu xa trong đô thị, khu đông dân cư, trừ các xe ưu tiên đang đi làm nhiệm vụ theo quy định…

Điều 17 của Nghị định 155 năm 2016 quy định: tùy theo mức vượt quy chuẩn về tiếng ồn mà đối tượng vi phạm sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc bị phạt tiền với mức thấp nhất là 1 triệu đồng và mức cao nhất là 160 triệu đồng. Đối với hành vi gây tiếng ồn vượt quá 30 dbA thì cơ sở gây ô nhiễm tiếng ồn bị đình chỉ hoạt động từ 6-12 tháng.

 

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết ô nhiễm tiếng ồn có 7 tác hại: Khiếm thính; Ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp; Rối loạn giấc ngủ; Rối loạn nhịp tim; Rối loạn sức khỏe tinh thần; Hiệu suất làm việc kém; Phản ứng hành vi xã hội tiêu cực và gây rối. Những đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều nhất bởi tiếng ồn là phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh,  trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Tạp chí y học Southern ở Mỹ đã so sánh ‘Tiếng ồn bị nghe’ thật sự gây tác hại bằng với ‘việc hít phải khói thuốc do người khác hút’. Nghiên cứu tại trường Y tế cộng đồng Harvard và Boston khẳng định rằng người tiếp xúc với những tiếng ồn quá lớn có nguy cơ đột quỵ, bị bệnh động mạch vành và tim mạch.
sống xanhô nhiễm tiếng ồnNguy cơtác hạiWHOtiếng còi xeám ảnhim lặngnoise pollutiontổ chức Y tế thế giới